THÔNG TIN KHU VỰC Xã Hồng Quang, Huyện Ứng Hòa

Lịch sử

Với vị trí địa thế gần núi và vị thế cao, Hồng Quang đã từ lâu trở thành điểm đến của người Việt cổ để định cư và thành lập các ấp. Xã nằm cách các di tích khảo cổ vùng Chùa Hương khoảng 2km, bao gồm Sũng Sàm, Sập Bon, thuộc văn hóa Hòa Bình giai đoạn muộn. Từ thời Hùng Vương thành lập quốc gia, vùng đất Hữu Vĩnh và Phú Dư đã được người Việt cổ chọn làm địa điểm cư trú. Trong thời kỳ Lý, Trần và Lê, dân số và kinh tế đã phát triển một cách đáng kể. Hai làng Bài Lâm Thượng và Bài Lâm Hạ được hình thành sau, và theo gia phả của một số dòng họ, người dân di chuyển đến lập trại và ấp trong thế kỷ XIV - XV.

Trước Cách mạng tháng Tám, Hữu Vĩnh và Phú Dư được tổ chức theo cấu trúc "nhất xã nhất thôn", trong khi Bài Lâm Thượng và Bài Lâm Hạ theo cấu trúc "nhất xã nhị thôn". Cả bốn làng đều thuộc tổng Phù Lưu và phủ Ứng Hòa. Khi cách mạng tháng Tám thành công, mỗi thôn là một đơn vị hành chính cơ sở. Đến tháng 3-1946, bốn xã nhỏ hợp lại thành xã lớn lấy tên là Hồng Quang.

1. Giới thiệu về xã Hồng Quang

Xã Hồng Quang nằm ở phía Tây Nam của huyện Ứng Hòa, thuộc thành phố Hà Nội. Xã bao gồm bốn thôn: Bài Lâm Thượng, Bài Lâm Hạ, Hữu Vĩnh và Phú Dư. Trên lãnh thổ xã, sông Đáy chảy qua với chiều dài khoảng 4km, và có tỉnh lộ 425 kết nối Hồng Quang với quốc lộ 21B và đường Phù Đổng dẫn đến Tế Tiêu. Do đó, Hồng Quang có điều kiện thuận lợi để giao lưu kinh tế và văn hóa với các địa phương khác.

Với vị trí địa lý nằm sát núi và có cả sông và đồng bằng, Hồng Quang có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp.

2. Vị trí địa lý

• Phía Bắc giáp xã Đốc Tín (huyện Mỹ Đức)
• Phía Tây giáp sông Đáy bên kia sông là xã Đốc Tín, thôn Hội Xá, thôn Hà Đoạn, thôn Đục Khê thuộc xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức
• Phía Nam thôn Hữu Vĩnh
• Phía Đông thôn Bài Lâm Thượng

Thôn Hữu Vĩnh, một thôn nông nghiệp, đã tồn tại từ lâu đời và nằm dọc theo bờ sông Đáy. Trong thôn, có Đền Đức Thánh Cả, một di tích lịch sử quốc gia, là một ngôi đền linh thiêng được biết đến bởi mọi người. Mỗi năm, hàng ngàn du khách từ khắp nơi đến tham quan và tận hưởng vẻ đẹp của ngôi đền cổ này.

Bản đồ xã Hồng Quang

3. Diện tích và dân số 

Xã Hồng Quang có diện tích 5,29 km², dân số năm 1999 là 6.598 người, mật độ dân số đạt 1.247 người/km².

4. Truyền thống văn hóa

Trên quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước, nhân dân của bốn thôn tại Hồng Quang đã hợp tác để tạo ra một vùng quê giàu có với nhiều giá trị truyền thống quý giá.

Nhân dân Hồng Quang luôn đoàn kết và đồng lòng trong công việc sản xuất cũng như trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm. Điều này bắt nguồn từ yêu cầu của nền nông nghiệp lúa nước, khi các công việc phải thực hiện bằng sức lực và ý chí toàn dân để đạt được thành công, đặc biệt là trong công tác thủy lợi và chống giặc ngoại xâm. Vùng ngoại đê của Hồng Quang, thường xuyên đối mặt với nguy cơ lũ lụt, càng đặt ra yêu cầu bức thiết cho sự đoàn kết và cống hiến.

Cộng đồng dân cư bốn thôn tại Hồng Quang cũng tỏ ra rất yêu quê hương và đất nước. Truyền thuyết của làng Hữu Vĩnh lưu truyền về những câu chuyện về sự tham gia của người dân từ thời Hùng Vương trong việc chống giặc ngoại xâm. Có những vị tướng tài trí theo Lý Bí đấu tranh chống ách xâm lược của nhà Lương. Trong các cuộc chiến chống quân Nguyên, Minh và Thanh, dân cư trong xã cũng đều đứng về tinh thần và lực lượng, theo nhiều hình thức khác nhau. Khi thực dân Pháp xâm lược lần đầu, một số thanh niên ở Hữu Vĩnh và Bài Lâm Thượng đã tham gia cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo. Ngay sau Cách mạng tháng Tám, Hồng Quang là một trong những nơi đầu tiên ở huyện có thanh niên tình nguyện tham gia các đội quân "Nam Tiến". Ngoài ra, trong giai đoạn kháng chiến toàn quốc ban đầu, nhiều thanh niên Hồng Quang đã tình nguyện tham gia đội "Quyết tử quân", đảm nhận nhiệm vụ bảo vệ Thủ đô bằng việc ôm bom ba càng.

Nhân dân Hồng Quang đã sáng tạo và xây dựng nhiều công trình văn hóa có giá trị, thể hiện ý thức tín ngưỡng và tâm linh, nhờ vào trí thông minh và khéo léo của họ. Trong số đó, đền Hữu Vĩnh nổi tiếng là một trong 26 ngôi đền lớn hàng đầu tại Việt Nam, với sự lưu giữ của nhiều hiện vật cổ có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao.

Trong thế kỷ XXI, Hồng Quang đang trên con đường công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Các truyền thống quý báu được lưu truyền từ quá khứ đóng vai trò quan trọng và là một nền tảng vững chắc cho các thế hệ người Hồng Quang hiện nay, tiếp tục xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, bước theo dấu chân của cha ông.

5. Di tích lịch sử

Thôn Hữu Vĩnh tự hào sở hữu Đền Đức Thánh Cả, một di tích lịch sử quốc gia, là một trong những ngôi đền linh thiêng được biết đến rộng rãi bởi mọi người. Mỗi năm, hàng ngàn du khách từ khắp nơi đến tham quan và ngưỡng mộ ngôi đền cổ này.

6. Giao thông

Trên địa bàn xã có 4km sông Đáy chảy qua, cùng với đó là đường tỉnh lộ 425 kết nối Hồng Quang với quốc lộ 21B và đường Phù Đổng dẫn tới Tế Tiêu. Nhờ vị trí địa lý này, Hồng Quang có nhiều điều kiện thuận lợi để giao lưu về kinh tế và văn hóa với các địa phương khác.

Thêm vào đó, xã còn nằm gần núi, sông và đồng bằng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế và nông nghiệp của Hồng Quang với nhiều tiềm năng được khai thác.