Lịch sử
Vốn là một vùng đất hoang hóa nên những cư dân đầu tiên đến định cư tại vùng đất này đã thể hiện được tinh thần lao động cần cù, chăm chỉ, sáng tạo và không quản ngại khó khăn. Bên cạnh đó, nơi đây cũng có truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm từ rất sớm. Đầu thế kỷ XX, nghĩa quân Đề Thám đã xây dựng căn cứ tại Lai Sơn thuộc Bắc Sơn ngày nay, được nhân dân tích cực ủng hộ lương thực, bao bọc, che chở.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946-1954), Bắc Sơn là địa bàn nối liền chiến khu Việt Bắc với vùng địch tạm chiếm, đồng thời là bàn đạp tiến công giải phóng vùng địch tạm chiếm. Nhân dân Bắc Sơn đã làm tròn nhiệm vụ căn cứ địa cách mạng nuôi giấu, bảo vệ an toàn các cơ quan, đơn vị bộ đội, cán bộ hoạt động và lãnh đạo phong trào cách mạng, nhân dân các nơi về tản cư trong suốt thời kỳ kháng chiến. Nhân dân Bắc Sơn còn luôn luôn làm tròn nghĩa vụ lương thực và làm tốt công tác tuyển quân đi chiến đấu, phục vụ chiến đấu ở các chiến trường, các chiến dịch, chiến đấu tại chỗ bảo vệ quê hương, góp phần vào thắng lợi của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhân dân Bắc Sơn tiếp tục làm tốt nhiệm vụ chiến đấu, phục vụ chiến đấu và chi viện các chiến trường. Ghi nhận những đóng góp đó của nhân dân Bắc Sơn, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng hàng trăm Huân, Huy chương kháng chiến các loại. Đặc biệt, năm 2003, xã đã được phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” vì có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
1. Giới thiệu về xã Bắc Sơn
Bắc Sơn nằm ở phía bắc huyện Sóc Sơn, cách trung tâm huyện khoảng 15 km. Địa bàn trên vừa tạo cho Bắc Sơn nhiều cơ hội để giao lưu kinh tế với các huyện, tỉnh khác, vừa là những khó khăn lớn trong việc đảm bảo tình hình trị an để nhân dân có thể phát triển kinh tế một cách ổn định.
Địa hình xã Bắc Sơn tương đối da dạng và phức tạp, có hướng dốc chính từ Tây Bắc xuống Đông Nam với 3 vùng địa hình đặc trưng: vùng đồi núi cao có độ dốc lớn thuộc khu vực phía tây nam của xã; vùng bán sơn địa gồm các đồi, gò thấp xen kẽ với các đồng bằng nhỏ và vùng trũng thường bị ngập úng. Đất đai chủ yếu là đất đồi núi, bạc màu và thường hình thành các ruộng bậc thang.
2. Vị trí địa lý
Xã Bắc Sơn nằm ở cực bắc huyện Sóc Sơn và đồng thời là xã cực bắc của thành phố Hà Nội, có vị trí địa lý:
- Phía đông và phía bắc giáp tỉnh Thái Nguyên
- Phía tây giáp các tỉnh Vĩnh Phúc và Thái Nguyên
- Phía nam giáp các xã Hồng Kỳ, Nam Sơn và Minh Trí
Bản đồ xã Bắc Sơn
3. Diện tích và dân số
Xã Bắc Sơn có diện tích 30,06 km², dân số năm 1999 là 12.964 người, mật độ dân số đạt 431 người/km².
4. Văn hóa - Xã hội
Hầu hết các thôn trên địa bàn xã đều có đình, chùa, miếu với tổng cộng 20 di tích. Gắn với hệ thống các di tích đó, hiện nay Bắc Sơn có một số lễ hội dân gian do cấp huyện quản lý, đó là: lễ hội đình Nam Lý vào mùng 10 tháng Giêng hàng năm để tưởng nhớ công ơn của Thánh Gióng; lễ hội đình Tiên Chu ngày 15 tháng Giêng để tưởng nhớ Cao Sơn Đại Vương và Quý Minh; lễ hội miếu Lai Sơn tổ chức ngày 15 tháng Giêng; lễ hội đình Lai Sơn ngày 18 tháng Giêng để tưởng nhớ thánh Tam Giang và lễ hội miếu, đình Đô Tân tưởng nhớ tướng Trương Hống, Trương Hát. Trước kia, xã còn lễ hội tưởng nhớ Lý Nam Đế.
Từ năm 1964 đến năm 2010, xã đã đầu tư xây dựng nhà văn hóa cho 9/9 thôn. Từ năm 2009, xã được đầu tư hệ thống đài truyền thanh không dây với ….cụm loa, phục vụ tốt hoạt động thông tin tuyên truyền của xã.
Phong trào văn hóa văn nghệ phát triển rộng khắp và trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của nhân dân trong dịp lễ hội, tết cổ truyền cũng như các ngày lễ kỷ niệm lớn. Thể dục thể thao quần chúng phát triển mạnh, tập trung vào các môn: bóng đá, cầu lông, bóng cửa, bóng chuyền hơi… Hàng năm tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 85-90%.
