"Khai tử" Sổ hộ khẩu: Các thủ tục về đất đai thực hiện thế nào?

Từ ngày 01/01/2023, các loại giấy tờ như sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ không còn được sử dụng. Thay vào đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ sử dụng các văn bản quy phạm pháp luật để trợ giúp về thủ tục hành chính. Người dân có thể sử dụng căn cước công dân gắn chip, hoặc các cách thức khai thác thông tin về cư trú để thực hiện các thủ tục về đất đai.

Bỏ Sổ hộ khẩu giấy thì thực hiện thủ tục về đất đai như thế nào?

Nhiều năm qua, sổ hộ khẩu là giấy tờ cần thiết để công chứng chuyển nhượng bất động sản. Ngoài ra, nhiều thủ tục hành chính về đất đai yêu cầu người dân phải xuất trình sổ hộ khẩu bản giấy để chứng minh hộ khẩu thường trú như:

Xác định việc sử dụng đất ổn định của người sử dụng đất (Điều 21 Nghị định số 43/2024/NĐ-CP ngày 15/5/2024);

Xác định nguồn thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp theo quy định tại khoản 30 Điều 3 của Luật Đất đai (khoản 2 Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP, khoản 4 Điều 3 Thông tư số 33/2017/TT-BTNTMT);

Đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất trong trường hợp thỏa thuận hợp nhất hoặc phân chia quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất của hộ gia đình, của vợ và chồng (khoản 5 Điều 9 Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT);

Đăng ký biến động về sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất do thay đổi thông tin về người được Cấp giấy chứng nhận (thay đổi người đại diện là chủ hộ hoặc người đại diện là thành viên của hộ gia đình) (Khoản 6 Điều 9 Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT, được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 19 Thông tư số 02/2015/TT-BTNMT, khoản 4 Điều 7 Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT).

Trên thực tế, người dân đã quen sử dụng sổ hộ khẩu để làm thủ tục đất đai nên khi có thông tin Chính phủ sắp bỏ sổ hộ khẩu, nhiều người hoang mang không biết các thủ tục này sẽ được thực hiện như thế nào.

Chính phủ muốn đảm bảo không xảy ra tranh chấp đất đai nên đã ra chỉ đạo cho các bộ, ngành rà soát, chỉnh sửa quy định về xuất trình Sổ hộ khẩu. Sắp tới, các thủ tục hành chính về đất đai sẽ được thực hiện như sau:

1. Không cần xuất trình Sổ hộ khẩu

Tại Nghị quyết 143/NQ-CP ngày 04/11/2022, Chính phủ đưa ra Chỉ đạo về các quy định xuất trình Sổ hộ khẩu sẽ được thay đổi vào tháng 12/2022.

Tại Khoản 5 Điều 11 Thông tư 09/2021/TT-BTNMT nêu rõ:

“Đối với trường hợp nộp hồ sơ thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận mà có yêu cầu thành phần là bản sao Giấy chứng minh nhân dân hoặc Giấy chứng minh quân đội hoặc thẻ Căn cước công dân hoặc Sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ khác chứng minh nhân thân thì cơ quan tiếp nhận hồ sơ sử dụng dữ liệu từ cơ sở dữ liễu quốc gia về dân cư mà không yêu cầu người nộp hồ sơ phải nộp các giấy tờ này để chứng minh nhân thân trong trường hợp dữ liệu quốc gia về dân cư được chia sẻ và kết nối với dữ liệu của các ngành, các lĩnh vực (trong đó có lĩnh vực đất đai)”.

2. Sử dụng các giấy tờ khác thay thế Sổ hộ khẩu

Giấy tờ chứng minh nơi cư trú có thể sử dụng thay sổ hộ khẩu khi thực hiện các thủ tục hành chính như Giấy xác nhận thông tin về cư trú, thẻ Căn cước công dân có gắn chip, tài khoản định danh điện tử, thông báo số định danh cá nhân.

3. Khai thác thông tin cư trú thông qua Căn cước công dân, VNeID

Bằng việc khai thác thông tin về cư trú thông qua hệ thộng Cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ quan Nhà nước có thể khai thác thông tin của người dân theo cách sau:

Sử dụng thiết bị đọc mã chuyên dụng để trích xuất thông tin trên con chip của thẻ Căn cước công dân;

Tra cứu, khai thác thông tin cá nhân trực tuyến trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư qua Cổng dịch công để sử dụng khi thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ hành chính công và các giao dịch dân sự;

Sử dụng ứng dụng VNeID hiển thị các thông tin trên các thiết bị điện tử để phục vụ giải quyết các thủ tục hành chính, dịch vụ hành chính công và các giao dịch dân sự;

Sử dụng giấy xác nhận thông tin về cư trú;

Sử dụng Thông báo số định danh cá nhân và thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Các phương thức khai thác thông tin trên đã được Bộ Công an đưa vào dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến việc nộp, xuất trình Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính để sắp tới triển khai thực hiện một cách đồng bộ.

4. Các giao dịch nhà đất sau khi bỏ sổ hộ khẩu

Đối với giao dịch bất động sản, Điều 40 Luật Công chứng quy định hồ sơ yêu cầu công chứng phải lập thành 01 bộ gồm các giấy tờ sau:

Phiếu yêu cầu công chứng;

Dự thảo hợp đồng, giao dịch;

Bản sao giấy tờ tùy thân của người yêu cầu công chứng;

Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định phải đăn ký quyền sở hữu, quyền sử dụng trong trường hợp hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản đó;

Bản sao giấy tờ khác có liên quan đến hợp đồng, giao dịch mà pháp luật quy định phải có.

Trước đây giấy tờ tùy thân của người yêu cầu công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất bắt buộc phải có Sổ hộ khẩu. Tuy nhiên hiện nay, các Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cư trú và đất đai về cơ bản đã hoàn thành, kết nối thông suốt giữa các cơ quan, tổ chức, địa phương.

Do đó, khi bỏ sổ hộ khẩu, người dân có thể sử dụng Căn cước công dân gắn chip để thực hiện các thủ tục về đất đai thay cho Sổ hộ khẩu giấy. Với quy định mới, các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai sẽ được giải quyết nhanh và thuận tiện hơn so với việc sử dụng sổ hộ khẩu.